به گزارش روابط عمومی بانک مرکزی، این دستورالعمل اجرائی شامل نحوه خرید و فروش ارز به نرخ مبادله ای است که به ادارات کل عملیات ارزی شبکه بانکی ابلاغ شده است.
بانک مرکزی در این گزارش تاکید کرد که به دنبال ایجاد و راه اندازی اتاق مبادلات ارزی در سوم مهرماه سال جاری، تلاش برای نظم بخشیدن به روند مبادلات تجاری و تسهیل امور واردکنندگان آغاز شد. در گام نخست، اتاق در تهران به ارائه خدمات همت گماشت و ارائه خدمات در سایر شهرها به آغاز فاز دوم و تدوین دستورالعمل‌های اجرایی‌لازم محول شد که خوشبختانه با ابلاغ دستورالعمل اجرائی نحوه خرید و فروش ارز به نرخ مبادله ای به ادارات کل عملیات ارزی شبکه بانکی و واحدهای تابعه از تاریخ 14مهرماه 91 دستورالعمل فوق در سراسر کشور اجرایی شده است.
براساس گزارش بانک مرکزی در پی تاکید رئیس جمهور و کمیته ویژه تصمیم گیری بازار ارز متشکل از نمایندگان دولت و مجلس شورای اسلامی، بانک ها می‌توانند با رعایت موارد ذیل، نسبت به خرید و فروش ارز با نرخ مبادله‌ای جهت واردات کالا و خدمات مرتبط با اولویت های 2 (به غیراز داروهای انسانی)، 3، 4 و 5 اقدام نمایند.
1- در این دستورالعمل، بانک های ملت، کشاورزی، تجارت، سپه، پارسیان و سامان به عنوان بانک عامل و واسطه و سایر بانک ها به عنوان بانک عامل محسوب می‌شوند. بانک واسطه هر یک از بانک های عامل طبق لیست پیوست شماره (2) بوده و خرید ارز مربوطه (به نرخ مبادله ای) صرفا از طریق بانک واسطه تعیین شده امکان پذیر خواهد بود.
2- کلیه بانک های عامل باید نزد بانک های واسطه حساب ریالی افتتاح نمایند.
3- نرخ ارز مبادله ای به طور روزانه از سوی بانک مرکزی به بانک ها اعلام و در سایت بانک (بانک مرکزی) برای عموم قابل دسترسی است.
4- کلیه متقاضیان ارز به نرخ مبادله ای با ارائه اسناد و مدارک لازم از جمله اوراق ثبت سفارش با اولویت های یادشده، می‌توانند به شعب ارزی بانک های عامل مراجعه نموده و به میزان مبلغ مندرج در ثبت سفارش درخواست خرید ارز نمایند.
5- با توجه به نوع ارز، محل عرضه و مقصد ارز و همچنین نرخ اعلامی از سوی بانک مرکزی در ابتدای هر روز، در صورتی که متقاضی خواستار استفاده از ارز با نرخ مبادله‌ای باشد، بانک های عامل باید پس از کنترل اسناد و مدارک و تطبیق اطلاعات اوراق ثبت سفارش با اطلاعات مندرج در سامانه وزارت صنعت، معدن و تجارت به منظور دریافت کد تخصیص ارز و صدورگواهی ثبت آماری، اطلاعات مربوطه را از طریق پرتال ارزی به اداره نظارتارز بانک مرکزی ارسال نمایند.
6- اداره نظارت ارز پس از انجام بررسی های لازم، نسبت به اختصاص کد تخصیص ارز و صدور گواهی ثبت آماری اقدام نموده و مراتب توسط بانک های عامل از طریق پرتال ارزی قابل رویت خواهد بود.
7- مدت اعتبار گواهی‌های ثبت آماری از تاریخ صدور 15روزکاری بوده و در صورت عدم خرید ارز طی مدت یادشده، اخذ مجوز تمدید گواهی ثبت آماری از اداره نظارت ارز الزامی است.
8- ارائه کد تخصیص ارز به منزله تخصیص ارز مربوطه در مدت مورد اشاره بوده و بانک های عامل می‌توانند با رعایت مقررات و فرآیند ذکر شده، نسبت به خرید ارز اقدام نمایند.
9- در صورتی که خرید ارز به نرخ مبادله‌ای از طریق بانک های عامل صورت می‌گیرد، بانک های مزبور باید جهت دریافت کد تخصیص ارز، اطلاعات مربوطه را از طریق پرتال ارزی به اداره نظارت ارز بانک مرکزی ارسال نموده و پس از دریافت کد مزبور، معادل ریالی ارز مورد درخواست را (به نرخ روز خرید ارز) به حساب یکی از بانک های واسطه واریز نمایند. همزمان با انجام این امر، بانک های عامل باید با رعایت مفاد بند (12) نسبت به ارسال درخواست خرید ارز به بانک های یادشده اقدام نمایند.
10- چنانچه خرید ارز به نرخ مبادله ای از طریق بانک های عامل که واسطه نیز هستند، صورت می‌گیرد شعب بانک های مزبور پس از طی فرآیند ذکر شده جهت دریافت کد تخصیص ارز، به منظور خرید ارز باید نسبت به ارائه تقاضا طبق فرم پیوست به اداره مرکزی خود اقدام نموده و اداره مزبور پس از تجمیع مبلغ آنها با ارز مورد نیاز بانک های عامل موضوع بند فوق، به صورت یکجا و طبق روش اعلام شده در بند 12، نسبت به خرید ارز از بانک مرکزی اقدام می‌نماید.
11- در هنگام ارائه تقاضای خرید ارز به بانک مرکزی، بانک عامل باید 100 درصد معادل ریالی ارز مورد تقاضا را تأمین نماید.
12- اداره مرکزی بانک های عامل باید پس از تجمیع روزانه درخواست های شعب ارزی خود در سراسر کشور، نسبت به ارسال آنها به بانک های واسطه طی فرم پیوست شماره 1 در روزهای عادی حداکثر تا ساعت 16 و روز پنجشنبه تا ساعت 12همان روز اقدام نماید.
بانکهای واسطه نیز پس از تامین 100 درصد معادل ریالی ارز مورد درخواست درحساب بین بانکی خود نزد اداره معاملات ریالی این بانک، به ترتیب حداکثر تا ساعات 17 و 13(همان روز) مجاز به ارسال درخواست های مورد بحث به بانک مرکزی خواهند بود. کارسازی درخواسته ای ارسالی پس از ساعات مذکور به روز کاری بعد موکول خواهد شد.
چنانچه ارسال تقاضا به روزهای دیگر موکول شود، مبنای نرخ فروش ارز، تاریخ مراجعه بانک ها جهت خرید ارز از بانک مرکزی خواهد بود. از اینرو هرگونه قصور در ارسال اطلاعات بعد از ساعات یاد شده متوجه بانک عامل بوده و در این راستا لازم است بانک ها مراتب را به نحو مقتضی در فرآیند انجام کار لحاظ نموده و اطلاع رسانی مناسب به مشتریان صورت گیرد.
تبصره: چنانچه بانک عامل معادل ریالی ارز مورد درخواست را به حساب بانک واسطه تا ساعت 16واریز نموده، لیکن بانک واسطه نسبت به خرید ارز از بانک مرکزی اقدام ننماید، تبعات آن بر عهده بانک واسطه خواهد بود.
13- پس از اجرای بندهای 9 و 10 فوق حسب مورد، مبلغ ارزی مربوطه به حساب بانک واسطه و یا با معرفی بانک های مذکور، به حساب بانک های عامل واریز خواهد شد.
14- مقررات مربوط به ارز متقاضی مندرج در قسمت (هـ) بخش اول مجموعه مقررات ارزی به استثناء بند (4) آن در مورد کالاهای خریداری شده با نرخ مبادله‌ای مربوط به اولویت های مورد اشاره لازم‌الاجراء است. در مورد بند 7 قسمت مزبور نیز باید به ترتیب ذیل اقدام شود.
الف) اخذ تعهد کتبی از مشتری جهت ارائه پروانه ترخیص قطعی کالا در هنگام گشایش اعتبار، ثبت برات اسنادی و یا حواله و همچنین وثیقه مرتبط با تضمین وصول جریمه عدم ارائه پروانه مذکور به میزان مابه التفاوت"نرخ مبادله‌ای" تا "نرخ بازار آزاد روزخرید ارز به نرخ مبادله ای" به تشخیص بانک عامل الزامی است.
تبصره: تعهد یاد شده باید طبق فرم پیوست شماره (1) بخش اول مجموعه مقررات ارزی و پس از تغییر عبارت "جریمه نقدی موضوع تبصره 4 ذیل بند (ی) بخش اول مجموعه مقررات ارزی" به "ضبط وثیقه مرتبط با تضمین وصول مابه التفاوت «نرخ مبادله ای» تا «نرخ بازارآزاد روز خرید ارز به نرخ مبادله ای»"، اخذ شود.
ب) دریافت وثیقه فوق در مورد متقاضیانی که به نرخ مبادله ای ارز خریداری نموده، لیکن تاکنون بانک عامل نسبت به انتقال وجه آنها اقدام ننموده، الزامی است.
ج): بانک مرکزی بر نحوه اخذ وثایق مورد بحث نظارت خواهد نمود.
15- چنانچه به هر دلیل (ابطال اعتباراسنادی، حواله و...) ارز فروخته شده جهت واردات کالا مورد استفاده قرار نگیرد، صرفا" مبلغ ریالی دریافتی در روز فروش ارز، به وارد کننده مسترد خواهد شد. ضمنا"، ارز مربوطه نیز باید با هماهنگی اداره بین الملل بانک مرکزی، از سوی بانک عامل به حساب بانک مذکور (مرکزی) واریز شود.
16- حواله وجه به صورت یکجا و یا به دفعات حداکثر به میزان مبلغ مندرج در گواهی ثبت آماری بلامانع است.
17-استفاده از ارز مذکور جهت واردات کالا به مناطق آزاد و ویژه اقتصادی امکانپذیر نبوده و انجام این امر کماکان باید طبق مقررات قبلی صورت گیرد.
18- در مورد آندسته از ثبت سفارشات که در قسمت "نوع معامله"، "تامین ارز" آنها نرخ مرجع، غیرمرجع و یا تسهیلات درج شده و بخشی از مبلغ اینگونه ثبت سفارشات قبلا "پرداخت شده و متقاضی خواستار استفاده از ارز با نرخ مبادله‌ای جهت تامین وجه مابقی ثبت سفارش مربوط به اولویت‌های 2(به‌غیر ازداروهای انسانی)، 3،4و5 باشد، در صورت اصلاح گواهی ثبت آماری قبلی و دریافت گواهی جدید، فروش ارز برای مانده مبلغ ثبت سفارش بلامانع است.
19- چنانچه دارندگان ثبت سفارش با اولویت گروه کالایی 2(به غیر از داروهای انسانی)، متقاضی استفاده از ارز مذکور بابت کل مبلغ ثبت سفارش باشند، انجام درخواست بلامانع است.
20- چنانچه در قسمت "نوع معامله"، "تامین ارز" ثبت سفارشات موضوع بند های 18و19، عبارت "نرخ مرجع" درج شده باشد،اصلاح اوراق ثبت سفارش مربوطه به "غیر مرجع "و یا "وفق سیاستها و مقررات بانک مرکزی" الزامی است.
21- فروش ارز به نرخ مبادله‌ای بابت هزینه‌های "گشایش اعتبار اسنادی، ثبت برات اسنادی و انجام حواله"، "تبدیل ارزها به یکدیگر"، "انتقال ارز از طریق بانک و یا صرافی" و "کارمزد بانک کارگزار" مرتبط با ارزهای خریداری شده در حد متعارف، بلامانع است.
تبصره: بانک مرکزی بر نحوه اخذ هزینه‌های فوق نظارت خواهد نمود.
22- پس از دریافت کد تخصیص ارز، بانک عامل جهت انجام هر گونه اصلاحیه در گواهی ثبت آماری صادره، لازم‌است مراتب را طی نامه به اداره نظارت ارز بانک مرکزی منعکس نماید.
23- بانک ها می‌توانند ارزهای حواله‌ای با منشاء خارجی متقاضیان را با نرخ مبادله‌ای اعلامی از سوی بانک مرکزی خریداری و ضمن اعلام مبلغ، نوع ارز و محل عرضه ارز با رعایت مفاد این دستورالعمل نسبت به فروش آن به واردکنندگان اقدام نمایند. ضمنا"، در این راستا ارسال اطلاعات ارزهای فروخته شده به بانک مرکزی طبق فرم مورد اشاره در بند 12 الزامی است.
24- چنانچه بانکی حاضر به خرید و فروش ارز طبق بند 23 نبوده و صرفا" حاضر به نقل و انتقال (تهاتر) ارز در خارج از کشور، بین فروشندگان و خریداران ارز دارای ثبت سفارش با اولویت‌های ذکر شده باشد، انجام نقل و انتقالات مورد بحث پس از اعلام مبلغ، نوع ارز و محل عرضه ارز به بانک مرکزی و همچنین ارسال اطلاعات مربوط طبق فرم پیوست شماره 12 بلامانع است.
